οδηγίες προς έναν υποψήφιο ηγεμόνα για το πώς να φαίνεται "καλός καγαθός".

ΒΙΒΛΙΟ:

Μπαλτάσαρ Γκρασιάν : «Ο ήρωας»

εισ. – μετ. Φίλιππος Δρακονταειδής , εκδ. Εστία

Η αμφίσιμη ηθική του Ιησουίτη Μπαλτάσαρ Γκρασιάν (1601–1658) επηρέασε έντονα το Νίτσε(έχει χαρακτηριστεί ως ο «Ισπανός Νίτσε»), τον Λα Ροσφουκό, τον Βολταίρο, το Ναπολέοντα, τον Σοπενχάουερ, τον Γκι Ντεμπόρ και τον Λακάν. Το βιβλίο του : «Χρησμολόγιο και η τέχνη της φρονήσεως» (εκδ. Opera, 1990) είναι το πιο πολυμεταφρασμένο ισπανικό βιβλίο, μετά τον «Δον Κιχώτη». Ο ίδιος επηρεάστηκε από τον ανθρωπιστή διπλωμάτη Μπαλτασάρε Καστιλιόνε και τον Νικολό Μακιαβέλι.

Ο Γκρασιάν, ως γνήσιος Ιησουίτης, δεν απέχει από τα εγκόσμια: γνωρίζει από τα μέσα τη λειτουργία τόσο της κοσμικής όσο και της εκκλησιαστικής εξουσίας. Η τόλμη και το ανεξάρτητο πνεύμα του, τον καταδίκασαν συχνά σε δυσμένεια στους κόλπους του τάγματός του. Τόλμησε κάποτε να διαβάσει στο εκκλησίασμά του την επιστολή που είχε λάβει από την Κόλαση.

Υπήρξε καθηγητής φιλοσοφίας και θεολογίας, εξομολόγος ηγεμόνων, στρατιωτικός ιερέας. Το αριστουργηματικό και αλληγορικό του μυθιστόρημα «El Criticon» («Ο υπερκριτής», εκδ. Καστανιώτη), ήταν η πηγή έμπνευσης για τον «Ροβινσόνα Κρούσο».

Θεωρείται ως ο κύριος εκπρόσωπος του κονσεπτισμού (η υφολογική λεπτότητα και οξύτητα στην υπηρεσία των ιδεών).

«Ό,τι καλό λέγεται διά βραχέων».

Ο «Ήρωάς» του συμπυκνώνει σε περίπου πενήντα σελίδες τη μύηση ενός νεαρού πρίγκιπα στο ρόλο του ήρωα και του ιδεώδους μονάρχη. Ο Γκρασιάν περιορίζεται σε κανόνες αφοριστικού τύπου, που διδάσκουν στον ηγεμόνα όχι να είναι, αλλά να «φαίνεται» καλός καγαθός(του φαίνεσθαι και της ζωής εν τω κόσμω).

Ο «ήρωας» του Γκρασιάν πρέπει πρώτα και κύρια να είναι κρυψίνους, να δημιουργεί στους άλλους ερωτήματα όσον αφορά τις δυνατότητες και τα ταλέντα του, να είναι αγαπητός και να συναναστρέφεται άλλους ήρωες, να σέβεται την τύχη και να υποτάσσεται στις αποφάσεις της. Κύριος άξονας της επιχειρηματολογίας του είναι η συσκότιση και η απόκρυψη των ικανοτήτων, των βουλήσεων, των αδυναμιών του ηγεμόνα, έτσι ώστε η εικόνα του να παραμένει σκοτεινή, και επομένως αλώβητη. «Αποτρέπει τους πάντες ο φωτισμένος άντρας να ερευνήσουν το βάθος των ικανοτήτων του, αν θέλει να τον σέβονται οι πάντες».

«Οι ασθένειες της θέλησης αδυνατίζουν τη φήμη· και να έρθουν στο φως, κοινός κανόνας είναι πως η φήμη πεθαίνει. Αποτελεί απόδειξη έξοχων ικανοτήτων να εισδύεις στη θέληση του άλλου· και αποτελεί συμπέρασμα ανωτερότητας να ξέρεις να κρατάς σφραγισμένη τη δική σου».

Για όσους δεν έχουν φιλοδοξίες ηγέτη, το ενδιαφέρον και η σημασία του βιβλίου εστιάζονται: στον δεξιοτεχνικό τρόπο με τον οποίο ο Γκρασιάν κάνει πράξη, ως συγγραφέας, αυτή την απόκρυψη, αυτή την αποσιώπηση, ασκούμενος ταυτοχρόνως στην ακρίβεια και την αμφισημία……….περισσότερα : Καθημερινή 14/05/2006 (Εγκώμιον της Απόκρυψης).