Διαφθορά και μικρές επιχειρήσεις

ο άφατος πόνος του εμποράκου και του βιοτέχνη

Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση περί διαφθοράς είναι συνεχώς επίκαιρη. Σπανίως όμως υπάρχουν ειδικές αναφορές στις μικρές επιχειρήσεις (επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 10-15 άτομα), αν και αυτές αθροιζόμενες αποτελούν ένα σημαντικότατο μέγεθος για την οικονομική, την κοινωνική αλλά και την πολιτική πραγματικότητα της Ελλάδας. Eνας μικρός επιχειρηματίας είναι περίπου υποχρεωμένος να φροντίζει να έχει καλές σχέσεις με συγκεκριμένους υπαλλήλους συγκεκριμένων υπηρεσιών. Εφορία, Πολεοδομία, Νομαρχία, Δήμος, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ και φυσικά η Αστυνομία συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτή την κλειστή ομάδα, των οποίων συγκεκριμένα μέλη απολάμβαναν και απολαμβάνουν προνομιακή συμπεριφορά από χιλιάδες μικρούς ιδιοκτήτες επιχειρήσεων. Τα προνόμιά τους δεν αφορούν μόνο παροχές σε χρήμα αλλά κυρίως σε είδος, είτε με στοχευμένες εκπτώσεις είτε με δωρεάν παροχή προϊόντων και υπηρεσιών. Γιατί όλοι αυτοί οι σκληρά εργαζόμενοι επιχειρηματίες (οι περισσότεροι δουλεύουν από το πρωί ως το βράδυ κυριολεκτικά) δέχονται να πληρώσουν ένα τέτοιο κόστος;
Πολλοί θα σκεφτούν ότι το κάνουν για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα. Δυστυχώς η αλήθεια είναι ότι το κόστος αυτό το καταβάλλουν για να τους παρασχεθούν υπηρεσίες που δικαιούνται και ήδη έχουν πληρώσει γι’ αυτές μέσω των φόρων που κατέβαλαν. Ας δώσουμε ένα μικρό παράδειγμα. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 για να αποκτήσεις τηλέφωνο έπρεπε να περιμένεις πολύ καιρό, σε κάποιες περιπτώσεις χρόνια. Αδικαιολόγητα χρονοβόρα ήταν και η μεταφορά του τηλεφώνου όπως και η επισκευή των βλαβών. Για όποιον λοιπόν είχε μια επιχείρηση ήταν σημαντικότατο να συντομεύσει τον απαιτούμενο χρόνο. Ο υπάλληλος του ΟΤΕ που μπορούσε να το κάνει αυτό ήταν σε θέση να διεκδικήσει και την αντίστοιχη «αμοιβή». Ο μικρός επιχειρηματίας δηλαδή δεν «λάδωνε» και δεν «λαδώνει» για να πάρει κάποια δουλειά από το Δημόσιο, για να βγάλει δηλαδή υπέρμετρο κέρδος εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, αλλά για να εξασφαλίσει τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις για να μπορέσει να εργαστεί. Πρόκειται για μια αντίληψη που θυμίζει την οθωμανική περίοδο. Εδώ λοιπόν υπάρχει μια σημαντικότατη ποιοτική διαφορά με τα φαινόμενα της μεγάλης διαφθοράς που διαβάζουμε στις εφημερίδες ή συναντάμε στις σχετικές εκθέσεις διεθνών οργανισμών. Η μικρή διαφθορά συνήθως δεν αποβλέπει στο παράνομο κέρδος αλλά στη δυνατότητα να λειτουργήσει μια επιχείρηση. Γι’ αυτό ακριβώς και η διαφθορά αυτή συνιστά ένα τεράστιο πρόβλημα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, που δυστυχώς όμως δεν τυγχάνει της αντίστοιχης προσοχής. Πώς μπορεί να λυθεί το πρόβλημα της μικρής διαφθοράς; Ας επανέλθουμε στον ΟΤΕ.
Σήμερα οι τεχνολογικές εξελίξεις και η ύπαρξη ανταγωνισμού επιτρέπουν στον επιχειρηματία να έχει τις υπηρεσίες που θέλει, όταν τις θέλει. Συνεπώς δεν χρειάζεται «καλές σχέσεις» με κάποιο υπάλληλο του ΟΤΕ. Στον καπιταλισμό ο χρόνος είναι χρήμα. Αν το κράτος δεν μπορεί να προσφέρει σωστές υπηρεσίες στο σωστό χρόνο, τότε η διαφθορά ενδημεί και μάλιστα είναι επιθυμητή, γιατί χωρίς αυτή δεν λειτουργεί το σύστημα. Πηγή της μικρής αλλά εκτεταμένης διαφθοράς δεν είναι ο μικρός επιχειρηματίας αλλά το ίδιο το κράτος, που πουλά δυο φορές τις υπηρεσίες του εισπράττοντας διπλό αντίτιμο, τη μια μέσω των φόρων και την άλλη μέσω του «λαδώματος». Oσο αυτό ισχύει, η κουλτούρα της διαφθοράς θα διαποτίζει όλο και περισσότερους πολίτες, οδηγώντας έτσι την ελληνική οικονομία και κοινωνία σε πολλαπλά αδιέξοδα. Ο μεγάλος ασθενής είναι το κράτος. Η λύση όμως δεν είναι η ιδιωτικοποίησή του αλλά ο εκσυγχρονισμός του.

Γιώργος Ξ. Καλαντζής_"Ελεύθερος Τύπος"