Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2006

Τα πρόσωπα του Φιλελευθερισμού

Τα πρόσωπα του Φιλελευθερισμού

[διασκευή του αντίστοιχου κεφαλαίου του βιβλίου "Η Κουλτούρα της Δεξιάς" του Χρίστου Γούδη, εκδόσεις Άγνωστο, 2005.]



Στο ιστορικό φάσμα του φιλελευθερισμού, με σημείο εκκίνησης το φιλελεύθε­ρο κράτος του John Locke (1632-1704) και σταθμό τον Adam Smith (1723-1790), (ο οποίος αντιτάχθηκε στον μερκαντιλισμό και πρώτος αξίωσε την μη παρέμβαση του κράτους, ασχολήθηκε με τις προϋποθέσεις για την ύπαρξη ελεύθερης αγοράς και συνέδεσε την τιμή αγοράς ενός προϊόντος με την προσφορά και ζήτηση του προϊόντος), εμπεριέχονται εξελικτικά:


ο ωφε­λιμιστικός φιλελευθερισμός του Jeremy Bentham (1748-1832) (μεγιστοποίηση της ευ­τυχίας του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού ανθρώπων),

ο δημοκρατικός φιλελευθερισμός του John Stuart Mill (1806-1873) (ύψιστη ανάπτυξη της προσωπικότητας μέσα από την πολιτική συμμετοχή - συμμετοχική δημοκρατία) και, στον 20ο πλέον αιώνα,

ο κοινωνικός φιλελευθερισμός του John Maynard Keynes (1883-1946) (κράτος πρόνοιας),

ο ανθρωπιστικός φιλελευθερισμός του Karl Popper (1902-1994) (μια ανοιχτή κοινωνία στην οποία η ελευθερία της σκέψης, της έκ­φρασης και της δράσης δεν χειραγωγούνται από το κράτος),

η μαζική φιλελεύθερη δημοκρατία του Joseph Schumpeter (1883-1950) (με τη νομιμοποίηση μέσω της εκλογικής διαδικασίας των κελευσμάτων της πολιτικής γραφειοκρατίας και με περιορισμένες ελευθερίες χάριν της πολιτικής αποτελεσματικότητας),

ο εξισωτικός φιλελευθερισμός των John Rawls (1921-2002) και Ronald Dworkin (1931- )(κοινωνική δικαιοσύνη με βάση την διανεμητική πρόθεση των πρωταρχικών αγαθών ως αντιστάθμισμα των ατελειών της ελεύθερης αγοράς, δεδομένου ότι η ατομική ελευθερία μπορεί να ευδοκιμήσει μόνο μέσα σε ένα περιβάλλον συλλογικής ευημερίας),

ο κοινοτικός φιλελευθε­ρισμός του Michael Waltzer, (όπου το άτομο προσδιορίζεται από την τά­ξη, την εθνικότητα, τη θρησκεία και εν τέλει την κοινότητα του, με απο­τέλεσμα οι ατομικές αξίες να είναι στην ουσία κοινωνικά προϊόντα),

ο ελευθεριακός φιλελευθερισμός του Robert Nozick (1938-2002)(με έμφαση στα ατομικά δικαιώματα μέσα σε ένα ελάχιστο κράτος - «κράτος νυχτοφύλακας» - για προστασία του ατόμου από την βία, την απάτη και την κλοπή, και για τη διασφάλιση των νόμιμων τρόπων κτήσης της κυριότητας αγαθών, και όχι σε ένα κράτος-κύριο που οδηγεί το άτομο στον «δρόμο της δουλείας» σύμφωνα με την κριτική του Friedrich von Hayek)(1899-1992),
ο ελευθεριακός αναρχισμός του Murray Rothbard (1926-1995)(το κράτος ως άχρηστο κατασκεύασμα, η φορολογία συνιστά κλοπή) και

ο νατουραλιστικός φιλελευθερισμός του George Santayana (Ισπανία:1863-1952)(η φυσιοκρατική διάσταση του αμερικανικού φιλελευθερισμού που ανάγεται στην κατάκτηση της «άγριας» Δύσης).
Τέλος ο μονεταριστικός φιλελευθερισμός του Μίλτον Φρίντμαν(1912-2006) ο οποίος απέδειξε την πλήρη ανικανότητα και αναποτελεσματικότητα των κρατικών παρεμβάσεων για την καλή ρύθμιση της οικονομίας και το μάταιο και ανέφικτο της οργάνωσης τέτοιων προσπαθειών (η κρατική ανάμειξη πρέπει να είναι η ελάχιστη και να περιορίζεται στην λειτουργική υποστήριξη των εξελίξεων που αναδεικνύονται από τον ιδιωτικό τομέα).

Πάντως, μέσα από την πολυμορφία των εκδοχών του φιλελευθερισμού, αναδύεται μια ριζικότερη αντιπαράθεση μεταξύ αφ' ενός μεν των σχο­λών του νεοκλασσικού φιλελευθερισμού (νεοφιλελευθερισμού) βασισμένου στο δόγμα του laissez faire και επικεντρωμένου στην υπεροχή του ατομοκεντρισμού, και αφ' ετέρου των σχολών του κοινωνικού φιλελευ­θερισμού με στόχο τη δημιουργία κράτους συλλογικής ευημερίας, οι οποίες σε κάποιες τουλάχιστον πολιτικές και οικονομικές μορφές τους σκέφτονται με ταξικούς όρους («Μιλώ για τάξεις, αυτές μόνον πρέπει να απασχολούν την Ιστορία» σύμφωνα με το ρηθέν από το Alexis de Tocqueville, την εποχή που οι φιλελεύθεροι επετίθεντο κατά των φεουδαρχών, των αριστοκρατών και των γαιοκτημόνων).

Δεν υπάρχουν σχόλια: