Η περίπτωση του Σταύρου Ψυχάρη, η ζωή του, μοιάζει με επικό, τρίτομο μυθιστόρημα και ακόμα γράφεται. Δαιμόνιος, οραματιστής, άριστος σκακιστής, ταλαντούχος μαριονετίστας, κρατάει συνειδητά τα ...
.... φλας των φωτογράφων μακριά του, ενισχύοντας τον μύθο του. Είναι κάτι σαν ένα τοτέμ της δημοσιογραφίας και της πολιτικής, με απίστευτη δύναμη συγκεντρωμένη στα χέρια του, που δεν του χαρίστηκε, αλλά εργάστηκε σκληρά για να την αποκτήσει και ακόμα πιο σκληρά στη συνέχεια για να τη διατηρήσει.
Οι συγκρούσεις, οι συμμαχίες, οι συμμαχίες που καταλήγουν σε συγκρούσεις και επανέρχονται σε ένα καλό επίπεδο αποτελούν στοιχεία της πορείας του. Το δημοσιογραφικό συγκρότημα Λαμπράκη, παρά τα κατά καιρούς σκάνδαλα διαπλοκής που του αποδόθηκαν (πολλά εξ αυτών υπερβολικά), κατόρθωσε να καθιερωθεί στο συλλογικό ασυνείδητοως κεντρώος εκφραστής αντικειμενικής άποψης, μολονότι οι κόκκοι της σύνθεσής του είναι και μπλε και πράσινοι, άντε και λίγο κόκκινοι ενίοτε. Το κόκκινο κύλησε στις φλέβες του Στ. Ψυχάρη από τη γέννησή του.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945, την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, κάτι που αρκετοί έλεγαν ότι του έδωσε τύχη. Ο πατέρας του, με καταγωγή από τη Μεσσηνία, υπήρξε στέλεχος του ΚΚΕ, ενώ η μητέρα του ήταν αδελφή του ιστορικού στελέχους του κόμματος, Κώστα Λουλέ, που τον βάφτισε. Ο θρύλος λέει ότι αρχικός νονός ήταν ο Νίκος Ζαχαριάδης, που όμως έπεσε σε μπλόκα και δεν κατάφερε να παραστεί εγκαίρως στο Μυστήριο. Πήγε στο 40ό Δημοτικό Σχολείο και το 1ο Γυμνάσιο της Πλάκας. Μόλις τελείωσε το Γυμνάσιο πέρασε στην Αρχιτεκτονική, αλλά την εγκατέλειψε γρήγορα για χάρη της δημοσιογραφίας.
Τα ταλέντα του Σταύρου Ψυχάρη, η φιλοδοξία του, η σχεδόν ερωτική αφοσίωσή του στη δουλειά του και η έμφυτη ικανότητά του στη δημιουργία εντυπώσεων και στον χειρισμό ανθρώπων και καταστάσεων ήταν τα κυριότερα χαρακτηριστικά του από τα πρώτα του δημοσιογραφικά βήματα στη «Δημοκρατική Αλλαγή», τη δεκαετία του 1960. Η πρώτη του δουλειά σε εφημερίδα ήταν η «λάντζα» που φορτώνονται οι περισσότεροι νέοι δημοσιογράφοι: Εγραφε τα φαρμακεία. Στη συνέχεια, όμως, εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης.
Ακολούθησαν ο «Ελεύθερος Τύπος» και το προδικτατορικό «Εθνος». Λίγα χρόνια αργότερα, μετακινήθηκε στο «Βήμα», όπου ως κοινοβουλευτικός συντάκτης κατάφερε, αν και με αριστερόστροφη καταβολή, να κερδίσει την εύνοια του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Ευάγγελου Αβέρωφ. Η παρουσία του έγινε σύντομα αντιληπτή από τον Χρήστο Λαμπράκη και η εξέλιξή του προδιεγράφη ταχεία.
ΙΣΧΥΡΑ ΤΕΙΧΗ
Τον Οκτώβριο του 1981 ο Ανδρέας Παπανδρέου μόλις είχε κερδίσει τις εκλογές και η εφημερίδα «Βήμα» σε πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ του Σταύρου Ψυχάρη ανέφερε ότι θα ετίθετο ζήτημα ηγεσίας στη Νέα Δημοκρατία, παρ’ ότι ο Γεώργιος Ράλλης δεν είχε «ζεστάνει» καλά-καλά την προεδρική καρέκλα.
«Το άρθρο αυτό ενίσχυσε την απόφασή μου να ζητήσω ψήφο εμπιστοσύνης από την Κοινοβουλευτική μου Ομάδα», έγραφε στο ημερολόγιό του ο εκλιπών πρωθυπουργός. «Το πολιτικό του τέλος ήταν προδιαγεγραμμένο από τη στιγμή που ο Ψυχάρης συντάχθηκε με τον Αβέρωφ», έλεγε λίγο αργότερα ο Α. Παπανδρέου σε κλειστό κύκλο στη Βουλή.
Η αλλαγή φρουράς στη Ν.Δ. σηματοδότησε την ώθηση του Στ. Ψυχάρη στη διεύθυνση του «Βήματος» το 1983. Νωρίτερα, λίγους μήνες μετά την πρώτη εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και την άνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία, το καλοκαίρι του 1982, είχε κλείσει ξαφνικά το καθημερινό «Βήμα». Είχε προηγηθεί η σύγκρουση Παπανδρέου-Λαμπράκη.
Με διευθυντή τον Ψυχάρη το «Βήμα» της Κυριακής» έγινε η πρώτη σε κυκλοφορία κυριακάτικη εφημερίδα. Εκτοτε, οι σχέσεις του με πολιτικούς παράγοντες, πρωθυπουργούς, αρχηγούς κομμάτων, Προέδρους της Δημοκρατίας και επιχειρηματίες περνούσαν συνεχώς από σαράντα κύματα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Σωκράτης Κόκκαλης και ο Χρήστος Λαμπράκης βάφτισαν διαδοχικά τα παιδιά του Σταύρου Ψυχάρη. Ο πολιτικός κόσμος πλέον τον αντιμετώπιζε σαν τον Μάγο του Οζ.
Τα τρία βιβλία του, μάλιστα, που περιέχουν άγνωστες πτυχές της πολιτικής ζωής και συνεντεύξεις με ισχυρά πολιτικά πρόσωπα, καταδεικνύουν το μέγεθος των γνωριμιών και των γνώσεών του. Ολοι προσκυνούσαν και όλοι περίμεναν την πτώση του. Είναι ολοφάνερο πλέον ότι κανείς δεν τολμούσε να τον αγγίξει, επειδή είχε χτίσει γύρω του ισχυρά τείχη. Ομολογείται συχνά ότι ο Στ. Ψυχάρης δεν ταυτίστηκε με κανέναν άλλον πρωθυπουργό τόσο πολύ όσο με τον Κώστα Σημίτη. Συνεχείς ήταν και οι συναναστροφές του με τον Μιλτιάδη Εβερτ, τον οποίο αποκαλούσε «εν δυνάμει πρωθυπουργό», πετυχαίνοντας να τον «κοιμίσει», με αποτέλεσμα να χάσει τις εκλογές του 1996 από τον Κ. Σημίτη.
Ηταν τότε που ο Σημίτης τού ανέθεσε τη διοίκηση και τη διαχείριση του Αγίου Ορους, με την αμύθητη περιουσία, τη θρησκευτική μεγαλοπρέπεια και τα αστείρευτα κονδύλια. Πολυκύμαντη είναι και η σχέση του με τον Αλέξη Τσίπρα. Κοινό σημείο αναφοράς στις επίμαχες ιδιωτικές τους συναντήσεις, η ανάληψη καθηκόντων σε πολύ νεαρή ηλικία, καθώς ο Αλ. Τσίπρας έγινε αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ στα 36 του και ο Στ. Ψυχάρης διευθυντής στα 38 του. Από εκεί ξεκινούσαν όλες οι συζητήσεις και κατέληγαν με υποσχέσεις εκατέρωθεν.
Βαδίζοντας στα ίχνη του Χρ. Λαμπράκη
Οσοι έχουν περάσει από τον ΔΟΛ ή έστω είχαν την τύχη να συναντήσουν τον Χρήστο Λαμπράκη την ώρα της εργασίας του, θα θυμούνται ότι ο εκλιπών εκδότης έγραφε έως το τέλος του βίου του, το 2009, στη λευκή Adler (σ.σ.: πρόκειται για γερμανική γραφομηχανή). Ομοίως με παραδοσιακό τρόπο «δέσμευε» τους συνομιλητές του, έχοντας εμπεδώσει καλύτερα από τον καθένα τη φράση του Γερμανού εξτρεμιστή Μπόμι Μπάουμαν: «Ας δρούμε με το μυαλό και όχι με την τεχνολογία.
Το κράτος είναι πιο μπροστά, γιατί υπήρχε πριν από μας και θα υπάρχει και μετά από μας». Την τακτική Λαμπράκη ακολουθεί ο διάδοχός του, που, άγνωστο πώς, διαθέτει και θα δημοσιοποιήσει προσεχώς νέα στοιχεία για τις επαφές του με τον Αλ. Τσίπρα. Φημολογείται, δε, έντονα ότι διαθέτει και απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες που είχε ο πρωθυπουργός με τον Γιάνη Βαρουφάκη και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ο Στ. Ψυχάρης φρόντιζε πάντα την κάλυψή του και σχεδίαζε-σχεδιάζει τις κινήσεις του σαν έργο Τέχνης ενός σύγχρονου Μακιαβέλι. Το μυστικό του; Οτι κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την επόμενη κίνησή του και ότι κάθε επιχειρηματικό του στοίχημα, όπως η ημερήσια έκδοση του «Βήματος», το κάλυπτε με μια πρωτοποριακή ιδέα, όπως ήταν το «χώσιμο» του ΔΟΛ στα ιντερνετικά media.
«Ο μύθος λέει πως έχει το (αθόρυβο) πάτημα της γάτας. Η διαδρομή του μαρτυρά πως πιθανότατα διαθέτει και τις επτά ψυχές της. Ενας δημοσιογράφος που θριάμβευσε ως επιχειρηματίας. Ενας επιχειρηματίας που ποτέ δεν σταμάτησε να σκέφτεται σαν δημοσιογράφος. Ο Σταύρος Ψυχάρης είναι ο τελευταίος αυτοκράτορας των παραδοσιακών ΜΜΕ», γράφτηκε παλιότερα σε άρθρο. Ο Σταύρος Ψυχάρης, όπως γνωρίζουν οι κοντινοί του άνθρωποι, δεν θα σηκώσει ποτέ το τηλέφωνό του για να διαμαρτυρηθεί για δημοσίευμα ή να ζητήσει από άλλη εφημερίδα να δημοσιεύσει κάτι, παρά το γεγονός ότι ελέγχει, μαζί με τον πάλαι ποτέ κραταιό όμιλο Μπόμπολα, τόσο τη διανομή όσο και την εκτύπωση όλων των εφημερίδων. Επειδή, ως γνωστόν, είναι παλιά γάτα, γνωρίζει ότι έχει άλλους τρόπους να απαντά.
Ενα, όμως, δεν μπορεί να συγχωρήσει. Τις ανοίκειες επιθέσεις κατά της οικογένειάς του. Η μόνη φορά που παρενέβη ήταν στις άδικες επιθέσεις κατά του υιού του, Ανδρέα, όταν εκείνος ήταν στην πολιτική. Σε αυτόν τρέφει μεγάλη αδυναμία, όπως και στον άλλο γιο του, Παναγιώτη, ο οποίος έχει αναλάβει με εξαιρετικές αξιώσεις τα διοικητικά του ΔΟΛ, αλλά και στις δύο κόρες του. Σημαντικό ρόλο στη ζωή του έχει παίξει και η σύζυγός του, Χριστίνα, η οποία αποτελεί το alter ego του.
Η «Ντόλι» και η ταύτιση του Καραμανλή με τον Τσίπρα
Ο εκδότης Σταύρος Ψυχάρης, καίτοι προνομιακός συνομιλητής του Κωνσταντίνου Καραμανλή, υπήρξε πολέμιος του Κώστα Καραμανλή, φροντίζοντας να του «πάρει τα πόδια» από την αρχή της θητείας του στη Ν.Δ. με τον πρωτοσέλιδο τίτλο του «Βήματος»: «"Κλωνισμός" της πολιτικής! Τα πρόβατα, ο λαός, τα τζάκια, το μέλλον» και με το κύριο άρθρο με τίτλο «Ο Κλώνος», στο οποίο περιέγραφε τον πρώην πρωθυπουργό ως «Ντόλι», το βιοτεχνολογικό επίτευγμα της εποχής.
Εν ζωή τότε, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ειπώθηκε πως εξέφρασε την οργή του για τα «καμώματα του Ψυχάρη», αλλά μόλις έκλεισε τα μάτια του το 1998, ο εκδότης «αγιογραφούσε» τακτικώς το προφίλ του, με αποκορύφωμα την παρουσίαση δύο αδημοσίευτων συνεντεύξεών του στα μέσα της δεκαετίας του 1980.«Ο Τσίπρας θα φύγει όπως ο Καραμανλής το 2009», έλεγε προ ημερών ο Στ. Ψυχάρης, θέτοντας έτσι εκτός παραδοσιακού «καραμανλικού» μπλοκ τον πρώην πρωθυπουργό. Κι αν ο διαχωρισμός Καραμανλή και «καραμανλικών» είναι πολύ δύσκολος στα μάτια της κοινής γνώμης, τα πράγματα αποδείχθηκαν πολύ εύκολα στην περίπτωση του Γιώργου Παπανδρέου.
Ακόμη και τώρα, όταν ο Στ. Ψυχάρης και ο Γ. Παπανδρέου συναντώνται στο εστιατόριο του 6ου ορόφου της Αθηναϊκής Λέσχης, δεν ανταλλάσσουν παρά έναν ψυχρό χαιρετισμό (σ.σ.: κι αυτόν με δυσκολία), αφού ούτως ή άλλως την περίοδο 2004-2009 το Συγκρότημα βρισκόταν διαρκώς απέναντι στον πρώην πρωθυπουργό σε προσωπικό επίπεδο.Αντίθετα, ο εκδότης έβλεπε συχνά τον Γιώργο Παπανδρέου ως αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ενίοτε δε στο Καστρί, «στο γραφείο όπου έβλεπα και τον πατέρα του». Η χημεία μεταξύ τους δεν ήταν ποτέ καλή κυρίως λόγω της διείσδυσης Ψυχάρη στο DNA του ΠΑΣΟΚ, την εκσυγχρονιστική φυσιογνωμία του οποίου πίστευε ότι αλλοίωνε ο Γιώργος Παπανδρέου, γι’ αυτό και μετά την ήττα του στις κάλπες του 2007 παρενέβη στα εσωκομματικά του Κινήματος με άρθρο του υπό τον τίτλο: «Παραιτηθείτε, κύριε Γ. Παπανδρέου». Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα, παραμονές των εκλογών του 2009, παραχώρησε τη στήλη του κύριου άρθρου της εφημερίδας «Τα Νέα» για να παρουσιάσει τις σκέψεις του ο Γ. Παπανδρέου!
Το δάνειο των 10 εκατ. ευρώ και το… πραξικόπημα του 2011
Στα τέλη του 2010, ο ευάλωτος, λόγω του πρώτου Μνημονίου, Γιώργος Παπανδρέου κάλεσε στο γραφείο του τους μεγαλοεκδότες, ζητώντας τη στήριξή τους. Ο Στ. Ψυχάρης αρνήθηκε και ο γιος του κουμπάρου του, Ανδρέα, Γιώργος Παπανδρέου τον κατήγγειλε ονομαστικά ότι τον υπονομεύει, γιατί ζήτησε δάνειο 10 εκατομμύρια ευρώ από την Εθνική Τράπεζα, το οποίο δεν του δόθηκε, επειδή ο ΔΟΛ δεν πληρούσε τα τραπεζικά κριτήρια. Η απάντηση του Συγκροτήματος ήταν πανομοιότυπη με το πρόσφατο άρθρο για τη «γάτα των Ιμαλαΐων»: «Είναι αληθές ότι ο ΔΟΛ εζήτησε δάνειο από την Εθνική Τράπεζα, της οποίας είναι πελάτης τα τελευταία 90 χρόνια.
Η Εθνική είπε “όχι” επισήμως. Ανεπισήμως, μας είπαν ότι δεν το ενέκρινε το Μαξίμου. Είναι προφανές ότι παρεμβάσεις στις τράπεζες εναντίον εφημερίδων που δεν ικανοποιούν τις επιθυμίες των κυβερνώντων μαρτυρούν φασίζουσα νοοτροπία. Είναι αυτονόητο ότι μαζί με την εξουσία χάνεται και η μνήμη, ακόμη και για εντελώς πρόσφατα γεγονότα. Ο υπό αποχώρηση πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ παρακαλείται να δηλώσει υπό ποιες συνθήκες συναντηθήκαμε τελευταία φορά στο Μέγαρο Μαξίμου και γιατί ζητήθηκε να πάμε από την πίσω πόρτα του κτιρίου.Και ποιος ζήτησε κάτι από τον άλλο». Μήνες αργότερα, ο Γ. Παπανδρέου εγκατέλειψε διασυρόμενος την εξουσία. Ο Στ. Ψυχάρης όμως δεν είχε πει την τελευταία του λέξη.
Κι έτσι στις 30 Σεπτεμβρίου 2012, ενώ ήδη είχε σχηματιστεί η συγκυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜ.ΑΡ., το «Βήμα» κυκλοφόρησε με πρώτο θέμα: «Πώς αποφύγαμε το πραξικόπημα το 2011». Στο κύριο άρθρο του ο εκδότης αναφερόταν στην πρόθεση του Γ. Παπανδρέου να διενεργήσει δημοψήφισμα τον Οκτώβριο του 2011 για την παραμονή της χώρας στο ευρώ, λέγοντας ότι διέθετε στοιχεία (σ.σ.: όπως τώρα με τον Αλ. Τσίπρα) που αποδείκνυαν τον κίνδυνο πραξικοπήματος, ενώ στο ρεπορτάζ της εφημερίδας γινόταν αναφορά στην αλλαγή των τεσσάρων αρχηγών των Επιτελείων και ειδικώς στον στρατηγό Φραγκούλη Φράγκο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου