Στο νότιο τοίχο του δίκλιτου ναού της Θεοτόκου στη Σκεπαστή υπάρχει η εξής επιγραφή: Μοναδική πληροφορία για το μοναστικό παρελθόν του δίκλιτου ναού της Θεοτόκου στη Σκεπαστή Μυλοποτάμου αποτελεί η επιγραφή που ...
βρίσκεται στο νότιο τοίχο του:
1592 ΜΑΡΤΙΟΥ Γ' ΕΚΤΙΣΘΗ Ο
ΘΙΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
ΔΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΤΟΥ ΝΙΚΟΔΙΜΟΥ IEPOMONA
XOY TOY TAPMAPO ΑΠΟ 'KAME Η ΠΡΕΣΒΙΤΕ
ΡΙΣΑ ΤΟΥ ΣΚΛΑΒΑ ΙΚΟΣΙ OKTO ΧΡΟΝΟΥΣ
ΚΑΙ ΙΡΘΕ: ΑΧ ΠΑΣΧΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ
Από αυτήν αντλούμε πληροφορίες για το θρύλλο που είναι συνδεδεμένος με την εκκλησία. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις σε αυτή για το μοναστικό ίσως παρελθόν του ναού(Νικόδημου ιερομόναχου) αλλά είναι και μια ζωντανή μαρτυρία για τη δράση πειρατών στην Ενετοκρατούμενη Κρήτη και το εμπόριο ή την υποδούλωση των Κρητικών που κουρσεύονταν από τους άπληστους και πολλές φορές αιμοβόρους κουρσάρους.
Ήταν πάντως σύνηθες εκείνη την εποχή οι ιερομόναχοι που ίδρυαν εκκλησίες να μονάζουν σε αυτές. Ενδέχεται να ήταν ανάλογη η συμπεριφορά και του Ιερομόναχου Νικόδημου, μετά την απαγωγή της γυναίκας του.
Εξάλλου το 16ο αι. είχαν παραχωρηθεί πολιτικές ελευθερίες στους Κρητικούς από τους Ενετούς για λόγους κυρίως πολιτικούς ενώ μερικές περιοχές, όπως ο Μυλοπόταμος, εξαιτίας της στρατηγικής τους σημασίας ευνοήθηκαν περισσότερο και οχυρώθηκαν εξασφαλίζοντας κέντρα άμυνας εναντίον των πειρατών και των Τούρκων.
Οι μικρές μονές εξυπηρετούσαν την αμυντική στρατηγική των Ενετών αυτή την περίοδο.οι συχνές λεηλασίες όμως διάλυσαν τα μικρότερα μοναστήρια και δημιούργησαν τις βάσεις για τα μεγάλα μοναστήρια της περιοχής που ήταν αποτέλεσμα συγχωνεύσεων.
Είναι εντυπωσιακός ο θρύλος της παπαδιάς(πρεσβυτέρας) που απήχθη από τους πειρατές, υποδουλώθηκε και πουλήθηκε σε ένα Τούρκο αγά:
Ο Στ. Σπανάκης στις «Πόλεις και Χωριά» περιγράφει με σύντομο και γλαφυρό τρόπο την απαγωγή της παπαδιάς:
"Κάποτε οι κουρσάροι σκλάβωσαν μαζί με άλλες κοπέλες και την όμορφη παπαδιά του χωριού, και την πούλησαν σ' εναν αγά στη Σμύρνη.
Ο παπάς, ψάχνοντας να τη βρει ζητιανεύοντας, πήγε στη Σμύρνη και κτύπησε και την πόρτα του αγά. Η παπαδιά τον γνώρισε. Πήρε ένα μεγάλο ψωμί, το έσχ-σε και το γέμισε φλουριά. Ανάμεσα τους έβαλε ένα σημείωμα που έγραφε:
Όντε δa πας στη Σκεπαστή την ανασκεπασμένη
χτίσ' εκκλησά διμάρτυρη για με την κολασμένη.
Όταν άνοιξε ο παπάς το ψωμί και είδε τη γραφή και τα φλουριά, κατάλαβε και ξαναπήγε στο σπίτι τον μπέη. Δεν κατόρθωσε όμως να ξαναδεί την παπαδιά κι έφυγε.
Ο μπέης, βλέποντας μια μέρα την παπαδιά να αναστενάζει τη ρώτησε τι έχει. Εκείνη του απάντησε:
Σήμερα είναι του Σταυρού, ταχιά τ' αγιού Νικήτα
που γίνεται στο σπίτι μου μεγάλο πανηγύρι,
Ο Τούρκος απάντησε στο μοιρολόι της παπαδιάς:
Α ν έχει δόξα ο Σταυρός και χάρη ο Άι Νικήτας
θε να βρεθείς στο σπίτι σου μ' ό,τι βαστάς στο χέρι.
Κρατούσε ένα χρυσό λεγένι και του έγερνε να πλυθεί. Αμέσως χάθηκε από μπροστά του η παπαδιά. Στην πραγματικότητα φαίνεται πως την απελευθέρωσε και γύρισε στη Σκεπαστή. "
(Στ. Σπανάκη, «Πόλεις και Χωριά της Κρήτης», τόμος B', σελ. 719-720.)
Δεν είναι γνωστό από την τοπική παράδοση, αν το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε μετά την επιστροφή της παπαδιάς από τη δουλεία ή από επίθεση κουρσάρων. Δεν ήταν, πάντως, ασυνήθιστο απλώς να μεταφέρθηκαν οι καλόγεροι σε ισχυρότερη μονή της περιοχής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου