Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2008

Τα αδιέξοδα των προτάσεων Ομπάμα, άρθρο του Πάνου Ευαγγελόπουλου


Όταν εκδηλώνεται μία οικονομική κρίση σε παγκόσμια έκταση όπως η σημερινή αλλά και βάθους που ίσως να ξεπεράσει αυτή του 1929 αν ενεργήσουμε με βάση κρατικιστικά και Κεϋνσιανά, πεπαλαιωμένα και τετριμμένα πρότυπα, είμαστε υποχρεωμένοι να αντιτάξουμε τις σύγχρονες αρχές λειτουργίας των αγορών και να υποδείξουμε στις κυβερνήσεις τα τραγικά λάθη που πιθανόν να υποπέσουν. Όταν τελειώσουν τα 700 δις. Δολάρια του σχεδίου Πόλσον, θα καταλάβουμε πως ένα τόσο απίθανα μεγάλο ποσό, μόνο μία κυβέρνηση θα μπορούσε να το δαπανήσει με σχεδόν μηδενικό αποτέλεσμα. Μετά θα περάσουμε στο 1 τρις. Δολάρια του σχεδίου Ομπάμα που θα διοχετευθεί στις καταρρέουσες αυτοκινητοβιομηχανίες, στη πράσινη τεχνολογία, στη κοινωνική ασφάλιση, στη δημόσια υγειονομική περίθαλψη, στους αναξιοπαθούντες και στα δημόσια έργα. Εν τω μεταξύ το δημοσιονομικό έλλειμμα των ΗΠΑ θα έχει ξεπεράσει το 10% του ΑΕΠ, ο ισολογισμός της FED θα δείχνει πεντακάθαρα την θεαματική αύξηση φρέσκων τυπωμένων δολαρίων ενώ το υψηλότατο κόστος απαγκίστρωσης από το Ιράκ και της μεγαλύτερης εμπλοκής στο Αφγανιστάν, θα αποτελέσει την θρυαλλίδα για την έκρηξη του πιο μεγάλου οικονομικού ηφαιστείου που γέννησε η οικονομική ιστορία των ΗΠΑ.
Τίποτα από τους στόχους του σχεδίου Ομπάμα αλλά και γενικότερα της πολιτικής του δεν θα βοηθήσει στην ανάκαμψη των ΗΠΑ. Θα είναι μία πορεία γεμάτη παλινωδίες από τα αδιέξοδα που θα συναντά στο κάθε της βήμα. Αν η μικρή Ελλάδα έχει το μέγα βάρος της Ολυμπιακής που θέλει να ξεφορτωθεί, ο Ομπάμα έχει σχεδιάσει να ρίξει πολλά δις δολάρια στις τρεις Ολυμπιακές του Ντητρόϊτ πολλών όμως μεγατόνων η κάθε μία. Άσκοπο αλλά πολύτιμο χρήμα, με την ελπίδα, χάριν της ρητορικής δεινότητας του Ομπάμα ότι κάποτε η Chrysler θα βγάλει μικρά και πράσινα αυτοκίνητα. Όπως ότι η GM θα ...... διαβάστε ολόκληρο το άρθρο
ανασάνει άμα σταματήσει ή πουλήσει τα Hummer. Ρηχές αναλύσεις και επιφανειακές διαπιστώσεις. Οι τρεις νάνοι του Ντητρόϊτ, με βαριά διαρθρωτικά προβλήματα δεκαετίες τώρα, εκβιάζουν τον προϋπολογισμό σήμερα για να μην εκτιναχθεί στα ύψη η ανεργία ενώ θέλουν να απολαμβάνουν προνόμια και εισοδήματα που οι αγορές τους δείχνουν ότι δεν το αξίζουν.

Με τον ίδιο τρόπο ο Ομπάμα θα σκοντάψει στην ανάπτυξη της πράσινης τεχνολογίας που θέλει να την στηρίξει στις επιδοτήσεις αρμέγοντας από το 1 τρις. Θα σκορπίσει λεφτά για οφέλη που θα έρθουν πολύ αργότερα. Το κόστος ευκαιρίας των επιδοτήσεων στη πράσινη τεχνολογία σε ένα εκρηκτικό δημοσιονομικό περιβάλλον όπως το σημερινό είναι τεράστιο. Οι αγορές θα ενσωματώσουν σήμερα το υψηλό κόστος των επιδοτήσεων με δυσβάστακτες παγκόσμιες οικονομικές συνέπειες και θα αγνοήσουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη. Οι αγορές σήμερα, λόγω της βαθιάς κρίσης, διψούν περισσότερο από ποτέ για φθηνή ενέργεια προκειμένου να ανακάμψουν. Αν έπρεπε να επιδοτήσουμε την πράσινη τεχνολογία αυτό θα μπορούσε να γίνει άνετα την οκταετία Κλίντον που το πετρέλαιο κυμαινόταν μεταξύ 10 και 20 δολαρίων, η οικονομία κινείτο ανοδικά και τα δημόσια οικονομικά ήσαν σε ανθηρή κατάσταση. Όμως ο Κλίντον περί άλλα τύρβαζε. Το πάμφθηνο πετρέλαιο της εποχής του, δημιούργησε πολιτική μυωπία για το μελλοντικό κόστος της πετρελαϊκής ενέργειας και το μόνο που έπραξε, ήταν υποκριτικά να συνταχθεί με την συνθήκη του Κιότο. Υπ’ αυτήν την έννοια, προτιμώ το ενεργειακό θαύμα της Αλάσκα της Σάρα Πέϊλιν που το έχουμε άμεσα ανάγκη, για να κινηθούν φθηνά, οι μηχανές, τα αυτοκίνητα, τα φορτηγά, τα πλοία και τόσα άλλα παρά να ξοδεύω σε επιδοτήσεις που θα συνεισφέρουν κρίσιμα στο ενεργειακό σύστημα ίσως μετά από είκοσι και παραπάνω χρόνια. Ιδιαίτερα όπως θα το κάνει ο Ομπάμα, με μία ετοιμόρροπη οικονομία στα χέρια του που θα χειροτερεύει, αυξάνοντας τραγικά το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και τον αριθμό των φρεσκοτυπωμένων δολαρίων. Το μόνο που μας απάντησε σε όλα αυτά ο Ομπάμα δημόσια, είναι ότι πρέπει να τα ανεχθούμε για ένα ή δύο χρόνια μέχρι να ξεπεράσουμε την κρίση. Το εύλογο ερώτημα που εγείρεται αλλά και το πρόβλημα που αναδύεται είναι αν με όλα αυτά, είναι πιθανόν η κρίση να διαιωνισθεί και η παγκόσμια οικονομία με κύρια ευθύνη των ΗΠΑ, πέσει σε ένα οικονομικό έλος που ούτε βάρκα ούτε σχεδία δεν θα βρίσκουμε για να κινηθούμε.

Παρόμοια είναι η κριτική μου για την κοινωνική ασφάλιση, την δημόσια υγειονομική περίθαλψη και τους αναξιοπαθούντες. Στις τρεις αυτές περιπτώσεις στις ΗΠΑ επικρατεί ένα χάος που ξεκινά από το Νιου Ντηλ του Ρούζβελτ. Ένα απολύτως γενναιόδωρο και πλουσιοπάροχο σύστημα για εργαζόμενους όπως αυτοί των τριών νάνων του Ντιτρόιτ και από εκεί και πέρα ένα πλήθος ανασφάλιστων νόμιμων ή παράνομων, ημιασφαλισμένων ή ιδιωτικά ασφαλισμένων και άλλων πολλών αναξιοπαθούντων υπό την προστασία ιδιωτικών κοινωφελών ιδρυμάτων ή κυβερνητικών πολιτειακών προγραμμάτων κοινωνικής δράσης. Αν ο Ομπάμα ξοδέψει τα χρήματα του 1 τρις σ’ αυτό το χάος, θα έχει μηδενικό αποτέλεσμα στην οικονομική μεγέθυνση, στη κίνηση των αγορών και στη κερδοφορία των εταιρειών. Αλλά όμως εμείς, όντας στο μάτι του κυκλώνα της πιο δεινής κρίσης που εμφανίστηκε, αυτά επιδιώκουμε και μάλιστα άμεσα και κατεπειγόντως. Δεν τα κατάφερε και σταμάτησε σχεδόν αμέσως η Χίλαρι Κλίντον, στη πρώτη τετραετία του ανδρός της, με τα ανθηρά οικονομικά και το σταθερό γεωπολιτικό και οικονομικό διεθνές περιβάλλον και θα επιδιώξουμε εμείς σήμερα που βρισκόμαστε πριν τα τάρταρα, με την αύξηση των κοινωνικών δαπανών να γυρίσουμε την οικονομία; Όνειρο θερινής νυκτός που καταλήγει σε εφιάλτη… Δεν συζητώ καθόλου τον τελευταίο στόχο του σχεδίου Ομπάμα για τα δημόσια έργα, πρώτον χάριν οικονομίας και δεύτερον διότι είναι τόσο μουχλιασμένη ιδέα να βάζεις την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ να φτιάχνει σήμερα δρόμους και γεφύρια αλλά και ακόμη πιο σύγχρονες υποδομές, για να μην αδικώ τους ευφάνταστους συμβούλους του νέου Προέδρου που θα ήταν καλύτερα να το αναθέσουν στον Paul Samuelson που συνεισέφερε στο Treasury με τον ίδιο ακριβώς τρόπο από το 1945 έως το 1952.

Όμως οι καιροί δεν είναι οι ίδιοι. Τα πράγματα είναι πολύ δυσκολότερα και η υιοθέτηση τέτοιων σχεδίων τύπου Πόλσον και Ομπάμα, θα κάνουν τα πράγματα πολύ χειρότερα με ελάχιστες πιθανότητες μιας άλλης θετικής εξέλιξης από αυτήν που περιγράφω. Είναι βέβαιο ότι οι πραγματικότητες της οικονομίας θα αλλάξουν πολλές φορές το σχέδιο Ομπάμα όπως άλλαξαν και αυτό του Πόλσον αλλά κάθε φορά θα ξεκινάμε από χειρότερη αφετηρία, έχοντας να αντιμετωπίσουμε μεγαλύτερο όγκο προβλημάτων. Αντί λοιπόν να παλινωδούμε αναστοχαζόμενοι το Κεϋνσιανό παρελθόν, ας ακολουθήσουμε άμεσα τις καθαρές καπιταλιστικές λύσεις του φιλελευθερισμού της αγοράς.

Πάνος Ευαγγελόπουλος
, αναδημοσίευση από το e-rooster

Δεν υπάρχουν σχόλια: