η υπέρβαση των ορίων και η εξουσία των καναλιών

"περί ορίων και εξουσιών", της Πόπης Διαμαντάκου

Η σύγχυση τηλεθέασης και λαϊκής αποδοχής αποτελεί φαινόμενο του εγχώριου τηλεοπτικού πρωτογονισμού
Λαϊκό προσκλητήριο κάνει τις ημέρες αυτές ο Γιώργος Αυτιάς από την εκπομπή του, ως απάντηση στην αγωγή που έχει καταθέσει εναντίον του ο παραιτηθείς υπουργός Θόδωρος Ρουσόπουλος. Καθημερινές οι αιχμές αλλά και οι συζητήσεις με τους Βερύκιο και Βλάχο, που καταλήγουν πάντα στο ότι έχει την υποστήριξη του κοινού του. Μέχρι που την περασμένη Παρασκευή τέθηκε το ζήτημα να κατέβει στον στίβο της εκλογικής μάχης ο κ. Αυτιάς, αντίπαλος του Θόδωρου Ρουσόπουλου, και τότε θα επιβεβαιώσει πόσο τον θέλει ο λαός και πόσο επικροτεί το δικό του έργο- αλήθεια ποιο, το τηλεοπτικό;- ενώ θα καταδικάσει τον αντίπαλό του.

Με ενθουσιασμό την ίδια ημέρα φώναζε ο κ. Αυτιάς ότι κάνουν έρανο - για να αντιμετωπίσει το ποσό της αγωγής, αν βεβαίως κριθεί από το δικαστήριο η παράβαση των κανόνων- και είναι έτοιμοι να καταφθάσουν από τα νησιά, τη Θεσσαλία, την Κρήτη φίλοι του, το κοινό του, με τρακτέρ. Για να κάνουν τι;

Αίφνης η τηλεοπτική θέση του κ. Αυτιά μετατράπηκε σε λαοπρόβλητη εξουσία. Το μπέρδεμα της τηλεθέασης με μια δήθεν παλλαϊκή αποδοχή του προσώπου του δημοσιογράφου που διαχειρίζεται τηλεοπτικό χρόνο, αποτελεί φαινόμενο μόνο του εγχώριου τηλεοπτικού πρωτογονισμού. Παντού στον εξελιγμένο κόσμο αποφεύγονται τέτοιου είδους συγχύσεις, που μόνο τη δημοκρατία πλήττουν.

Η στήλη είναι ιδεολογικά αντίθετη με τη βιομηχανία των αγωγών. Ακριβώς γιατί ανθεί μόνο στη χώρα μας, στο σκοτεινό κενό της μη εφαρμογής των νόμων και των κανόνων δεοντολογίας. Το έλλειμμα παράδοσης στην τήρηση της δεοντολογίας έχει αποδειχθεί πλειστάκις το ελώδες περιβάλλον στο οποίο επιβιώνουν υβριδικές μεταλλάξεις του δημοσιογραφικού λειτουργήματος, που συγχέουν σκοπίμως τη δύναμη του ρόλου και του μέσου που υπηρετούν με το προσωπικό σουξέ.

Επιχείρησε ο κ. Αυτιάς στην εκπομπή του της 28ης Οκτωβρίου να θέσει εκ νέου το θέμα της αγωγής, ρωτώντας τους πολιτικούς καλεσμένους του- Έβερτ και Παπαθεμελή- αν οι ίδιοι είχαν καταθέσει ποτέ αγωγή κατά δημοσιογράφου. Έπεσε στην περίπτωση. Και οι δύο το είχαν πράξει, ο κ. Έβερτ μάλιστα φρόντισε να προσθέσει ότι όταν η κριτική του δημοσιογράφου υπερβαίνει κάποια όρια, τότε ο ίδιος δεν είναι αντίθετος με τη δικαστική λύση.

Τόσο παθιασμένος με το προσωπικό του ζήτημα, ο κ. Αυτιάς κατά την απευθείας σύνδεση με τη Θεσσαλονίκη μετά την παρέλαση δεν αντιλήφθηκε την ειρωνεία του κ. Ψωμιάδη, ο οποίος έδωσε ένα χαρτονόμισμα στον ρεπόρτερ της εκπομπής που τον πλησίασε, λέγοντάς του «για τον έρανο του Αυτιά». Συνέχισε προσπαθώντας να αναλύσει τις διαφορές μεταξύ πολιτικού και δημοσιογράφου, «που τις έμαθα στη Νομική και δόξα τω Θεώ, τα νομικά τα κατέχω», και είπε: «Ο πολιτικός διαφέρει από τον δημοσιογράφο επειδή θεσμοθετεί, κάνει νόμους». Πολύ σωστά. Παρακάτω; Δεν συνέχισε.

Είναι πικρό το «παρακάτω», ίσως πιο πικρό και για το μέσο που υπηρετεί. Γιατί όλα αυτά είναι φαινόμενα που παράγει πρωτίστως η μη εφαρμογή νόμων, με συνέπεια τον καναλικό πληθωρισμό, ο οποίος με τη σειρά του οδήγησε σε φαινόμενα δημοσιογραφικής στρέβλωσης, χάρη στην οποία έχουν χτιστεί πλήθος καριερών.

Στο «παρακάτω» επίσης υπάρχει μια ογκώδης βιβλιογραφία, η οποία εμπλουτίζεται διαρκώς και στην οποία αναλύονται διεξοδικώς οι διαφορές και τα σημεία σύγκρουσης των δύο εξουσιών (πολιτικοί και δημοσιογράφοι) και στην οποία ένα από τα σημεία που ουδείς διαφωνεί ότι στις σύγχρονες δημοκρατίες αποτελεί το σοβαρότερο πρόβλημα, είναι ότι ο μεν πολιτικός κρίνεται, ελέγχεται από τους θεσμούς και παύεται αν αποτύχει, ενώ ο δημοσιογράφος παραμένει ουδέποτε κρινόμενος. Και αν στη χώρα μας φτάσει μέχρι τα δικαστήρια, το ερμηνεύει ως δίωξη κατά της δημοκρατίας. Και ήταν. Στις εποχές που δεν την απολαμβάναμε. Αν πιστεύουμε ωστόσο ότι ούτε σήμερα ισχύει, τότε οι δημοσιογράφοι αποτελούμε σημαντικό μέρος του προβλήματος, αφού από τη μια δεν την εμπιστευόμαστε και από την άλλη βολευόμαστε σε ένα τοπίο χωρίς κανόνες, ορισμένοι μάλιστα θριαμβεύοντες στο κενό τους. Αλλά όλα αυτά απασχόλησαν και απασχολούν τον κόσμο αφού πήρε το πτυχίο του ο κ. Αυτιάς.


Λαϊκό αίσθημα και προσωπική προβολή

Στην πραγματικότητα, οι κανόνες δεοντολογίας είναι αρκετοί για να προφυλάξουν από ακραία φαινόμενα την κοινωνία, εάν βεβαίως τηρούνται. Και από τους βασικούς, μεταξύ αυτών, είναι ότι ο δημοσιογράφος δεν χρησιμοποιεί για προσωπική προβολή το λαϊκό αίσθημα και κυρίως δεν καταχράται την εξουσία του, τη γοητεία που ασκεί η δημοσιότητά του, για να το κατευθύνει, ούτε χρησιμοποιεί το μέσο στο οποίο εργάζεται ως μέσο για επίδειξη προσωπικής δύναμης. Η μάχη για την εφαρμογή των νόμων, τη λειτουργία των κανόνων δεοντολογίας, των θεσμών και του Συντάγματος, που επικαλέστηκε ο κ. Αυτιάς στην εκπομπή του ως μοναδική επιδίωξή του, μας βρίσκει σύμφωνους. Ο ίδιος την ακυρώνει όταν τα συνοψίζει όλα στο προσωπικό του παράδειγμα.

Αλίμονο, αν πιστεύουν οι επιφορτισμένοι με το έργο να ασκούν κριτική στην εξουσία για λογαριασμό του λαού ότι είναι και ο λαός αυτοπροσώπως